lunes, 31 de diciembre de 2012



Felices Fiestas a todos los
que hacéis posible que
todo esto sea
una Realidad.

                                            
                                            
         Siempre presumí
         de ser de una Ciudad
         que en nada se parecía
         a los otros pueblos 
         de nuestro entorno.

                    Vikingos? Normandos?
                     Ingleses? De todo un
                     poco habrá.
                     ¿Razas con cuernos
                      en Vilagarcía...?

Que digan lo que quieran. A mí me llamaron inglés en Santiago, hasta que este hombre nos dejó. O que estamos locos... Cualquier cosa vale para distinguirnos de los demás. Que falen de nós aínda que sea mal, dicía aquél paisano galego. Algo ganaremos. Seguro
 
Feliz año a todos.  El 2013 nos espera.       Esas dúas últimas cifras... chéiranme a can!

San Silvestre 2012



Cristina, neta de Eduardo


"Vendéronlle os bois,                          
vendéronlle as vacas,                          
o pote do caldo,                          
i a manta da cama.                          
Vendéronlle o carro,                          
i as leiras que tiña;                          
deixáronno sóio,                          
coa roupa vestida".                         
 
 
Cantares gallegos de Rosalía Castro                            
 
   
Cousas de Eduardo 

viernes, 28 de diciembre de 2012

La industria mejillonera de las Rias

 
                   LA INDUSTRIA MEJILLONERA DE LAS RIAS
 
Antes de los años cincuenta, se comentaba, se decía, que se iban a llevar a cabo unos estudios muy avanzados para construír en Ferrazo unos viveros flotantes de mejillón. Dada la poca imaginación que teníamos en aquél tiempo de todo lo que fuera Ciencia, nos parecía un poco lejos de la realidad. Para la gente llana eso parecía de Ciencia...Ficción, dirían los que escuchábamos cosas así. Para nosotros el Mejillón era (y es) un molusco que vivía unido a la roca. Desde siempre. Pero, como todo cambia en la vida, hay que decir que un Hombre, así con mayúscula, parece que viajó al mundo del Sol naciente, Japón, y trajo de allá las bases para llevar a cabo semejante obra que se hizo después en la Ría de Arosa, para seguir a continuación en las otras Rías gallegas.
 
El personaje que nos ocupa, siempre según la versión que había desde entonces, fué el Marqués de Rubianes. (Lamento no tener su nombre completo, porque sus ideas hicieron posible que la vida en nuestra tierra, haya cambiado). Este hombre, cultivó el mejillón en un pedazo de mar que es muy rico en plancton. Parece que se ha demostrado científicamente, que nuestra Ría se lleva la palma en todo. Las otras, según algunas versiones, no cría el molusco tan rápido, tamaño mayor y sabor. Piensen que este invento llamado viveros flotantes es algo que nadie soñaba. Y todo se debe a un hombre tan sencillo como el que más. Si fuera hoy, sólo por derechos relacionados con las bateas, habría que pagarle un canon y sería multimillonario. Todo esto que se decía antes y que a mí me coge con menos de 18 años, hay que pensarlo bien y hacerle un homenaje a un hombre que quiso pasar desapercibido.
 
Cuando fue del hundimiento del "Prestigge", hace diez años, se decía que en Arosa había sobre 2.500 mejilloneras.No sé lo que habrá aumentado la cifra, pero ésta ya es muy respetable. De aquí se sacan miles de toneladas que van a la exportación y fábricas de conservas. La riqueza que se genera no la podemos valorar con media docena de palabras. La obra la inició este señor y después, cada uno hizo lo que quiso, con el permiso de la Comandancia de Marina, que tiene mucho que decir en esto, y desde que existe la Xunta de Galicia, también tendrá más que decir al efecto, por medio de la Consellería del Mar. Hay en juego el emplazamiento mejor, las corrientes marinas y fluviales cuando el agua dulce se multiplica y hay riesgo de mortandad para el molusco...

Y estamos hablando de miles de millones para instalar esos viveros flotantes. Hace más de diez años
se hablaba de una cantidad que no bajaba de ¡50 millones de pesetas de Franco! Ya sabéis, por otro lado, que las bateas eran el escondrijo mejor que tenían aquéllos mafiosos estraperlistas del tabaco. En los recobecos que tienen las bateas escondían el tabaco o droga, una vez que eran avistados por la Policía o Guardia Civil especializada contra el Contrabando. Parece que ahora buscaron otro sitio...

                                  Para terminar, vamos a recitar aquélla estrofa que decía:

                                                                  "Pasei a Ría de Arousa,
                                                                    nunha barquiña de vela,
                                                                    non vín cousa máis bonita,
                                                                    nin penso volver a vela"...

                                   Les recomiendo que estos mejillones sean recogidos de la batea y... ¡A la pota!
                                   Así, al vapor y un poco de limón, sin pérdidas de tiempo ¡Macanudo, ché!
                                   Si los prefiere con salsas o tomate. Con empanada o en tortilla. Cualquier forma
                                   vale. Con tomate y salsa picante...¡Jesús, qué cosas!. En salpicón, muy ricos.
                                   ¡Qué tormento para la imaginación. Pero siempre, siempre, con Albariño.Vale.

                                   Cousas de Eduardo               EGG.


                     

 

jueves, 27 de diciembre de 2012

EL BARRIO DEL CASTRO NO PROSPERÓ



                      EL BARRIO DEL CASTRO NO PROSPERÓ

No sé cuántas personas habrá en Villagarcía que se acuerden del Matadero Municipal que había en el Barrio
del Castro. Todo aquéllo que rodeaba el Matadero fué y es, escombro puro, que no encuentro palabras para
aceptarlo. Hay casas que ya no merecen ese nombre. Hasta la casa paterna de la familia Prego se vino abajo
el tejado. Había en esa misma zona (al  lado  del  Restaurante) que  hay  allí, una señora que le llamaban
"La Manca", que vendía artículos de alimentación racionados y otros, como pan de maíz, que era una delicia
del sabor rico que tenía aquéllo. Daba la impresión que por allí no iba nadie uniformado, porque no me
acuerdo de que estuviera cerrado por estar entre rejas. Era una buena señora, que en los años cuarenta y
siguientes hacía favores dándole limosnas en forma de pan de maíz a los necesitados. Le llamaban así por-
que le faltaba una mano. Era una mujer "rachada", con genio, pero buena mujer. Quede claro.

Había la tasca de Názara que estaba enfrente del Cine Fantasio (por detrás) en la Rúa Arzobispo Lago. Allí
estaba el Bazar de Telma llamado "El Iris de Paz". Lo de Paz, viene porque su esposo era dueño de la
Imprenta J.Paz de la Rúa da Baldosa. Tenían también estos señores una chatarrería enfrente del Bazar y
la dueña, o sea, Telma, era a su vez hermana del famoso "Dito" el chatarrero. Muy simpático, con un buen
bigote y muy buen comerciante. Como tiene que ser. A su hermana, Telma, le llamaban "La Pitillera", como
un apodo que venía de muy atrás en los tiempos. Quizá porque sus antepasados hacían cigarrillos a mano...

En esa misma zona había un notario, (creo que era el Sr. Barreiro-Meiro) (?). Allí en el centro del Castro,
hubo una tasca que era de un tal Kinso, empleado en Fenosa (La Electra). Creo que le llamaban "El Chut
Eléctrico", o parecido. Esta gente vivía más del mercado de los martes que de los otros dias. Todo aquéllo,
señores del Ayuntamiento hay que meterle la piqueta y hacer de eso algo bonito para vivir. Eso es un nido
de ratas, que nadie quiere ver. Yo lo ví, porque me gusta andar por los sitios donde he vivido. A pesar de
que el Mercadillo es impresionante, por la gran cantidad de puestos ambulantes que se ven. Me parece muy
bien que la gente se gane la vida. Cuantos más, mejor para todos...

La Casa de la familia Prego eran consignatarios de Buques y en el bajo estaban sus oficinas. Tuvieron tam-
bién Gabarras, además de otros dos o tres empresarios de ese tipo. Me dio pena ver que el tejado de la
Casa de Prego está en el suelo. Se ve que el asunto de las herencias es igual en todas partes. Una pena.
Conocí a todos los hijos. Pero mi relación actual es con Luis, que vive aquí, en Santiago, donde vivo yo.
Un arosano con clase, vive Dios. Como tiene que ser. Hay que demostrar que ése "sello" que llevamos los de
esa tierra, por donde pasan, dejan huella. El chico mayor de los Prego, fue corresponsal del Diario de Vigo
que se llamó "El Pueblo Gallego", desaparecido hace años y con un Director santiagués llamado José María
Castroviejo y Blanco Cicerón. Un fenómeno como escritor de trazo gallego. Fue muy polémico cuando se
quiso poner la Celulosa de Pontevedra, en Pontecesures. Defendió su idea hasta la muerte. Muy bien.

No hablemos del Colegio León XIII, que sigue "en sus trece". Correcto. Tenía un director con muchos hijos
y era de Carril, según creo. Necesitaba un autobús para llevar a su familia. No sé si eran once ó doce chicos.
Pero eran muchísimos. Que Dios los conserve a todos. Y sólo pido salud y trabajo para todos...

                                                                                        Cousas de Eduardo.          EGG.









lunes, 24 de diciembre de 2012

LUIS SUAREZ visita Vilagarcía de Arousa



                             LUIS SUÁREZ visita Vilagarcía de Arousa

El magnífico futbolista coruñés LUIS SUÁREZ ha visitado Vilagarcía de Arousa. Este hombre que viaja mucho como técnico del equipo de Berlusconi, está afincado en Milan desde su época de jugador, que fué traspasado del C.F. Barcelona con una edad próxima a los 20 años, más o menos.
Con esa edad jugó en el Barça con el húngaro Kubala y otros de una categoría similar. Había salido del Deportivo de La Coruña por mandato de Helenio Herrera, su entrenador en el equipo italiano. En este equipo consiguió muchos títulos para el equipo rosonero. Al retirarse como jugador fue nombrado Secretario técnico y adjunto a Dirección. Puesto de mucha responsabilidad. Tiene toda la confianza de la Junta Directiva y goza de la simpatía de entrenadores y jugadores, además de socios.

Fue internacional con la zamarra española muchas veces y es el jugador que ganó el Balón de Oro, trofeo avalado por la Revista Don Balón. Unico español en ganarlo. Ganó también Copas de Europa y campeonatos italianos (escudettos). Fué entrenador de la Selección española durante los Campeonatos del Mundo de Fútbol celebrado en Italia. El equipo pasó sin pena ni gloria. Jugadores como Butragueño, Míchel, Sanchis y otros figuraban en el equipo español. Fue uno de los pocos jugadores españoles con más clase que hubo en España. Un fenómeno. En el Barça no creo que jugara más de dos años. Es un hombre muy querido en su tierra (A Coruña) y en Italia.

Después de muchos años fuera del mundo del fútbol, se sigue respetando la figura del gallego LUIS SUÁREZ como una figura con luz propia en todo el mundo. Fue un hombre de la talla de Joham
Cruyft o Di Stefano, figuras de mucho tronío en ese deporte del fútbol. El y Paco Vázquez en Italia!


Cousas de Eduardo.................................................EGG..............................................24122012...20h.





                       
                                         
 
 

Las dornas en Vilagarcía de Arousa


 
                        Las dornas en Vilagarcía de Arousa
 
Todos sabemos lo que representan las regatas de dornas para los competidores de esta clase de barcos.
Hubo un tiempo en que la rivalidad era impresionante. Me estoy refiriendo a etapas que andan entre los años cincuenta y sesenta. Todos querían ganar, cosa muy razonable, pero  sólo uno será el campeón. Hace
aproximadamente sesenta años, todo lo relacionado con la dorna, era una fiebre muy intensa para los participantes en la REGATAS DE DORNAS. Ahí estaba Don Luis Carús, el dentista de moda de aquélla época,
en la zona de la Ría de Arousa. Los concursantes eran todos un grupo de amiguetes de Vilagarcía y su zona
de influencia. Pero cuando estaban en el barco no se conocían unos a otros. La amistad se rompía cuando
estaba en juego el poder ganar la Regata. Después sucedía que ganaba el que más sabía o el que llevaba el mejor barco. Siempre fue así y mientras no haya otras novedades, seguirá siendo lo mismo.
 
Después se celebraba el triunfo en el Club de Mar o el Real Club de Regatas, depende de ciertas cosas. Una
de ellas,  de la categoría personal del Campeón. Pero es sabido de todos que se celebraba con mucho entusiasmo, porque esto, no ocurre todos los días. Y además de las rivalidades, sobre todo, se impone una amistad buena y sincera, que es lo que manda. Pero hablar de Regatas de Dornas, cuando acaba de comenzar el invierno, me parece un disparate. Siempre estuvieron unidos Dorna y Verano. Para los meses de junio a septiembre nos volveremos a ver. Seguro. Creo que el Dr. Carús fue de los que más hicieron por este buen deporte de la vela. Seguro que fue Presidente de algún deporte de
este tipo.
 
Cousas de Eduardo                                as                                              24XII2012    16,30h
 º
 
 

Tristes fiestas de Navidad para 2012





Tristes fiestas de Navidad para 2012

Siempre dije que las fiestas de Nochebuena y Navidad eran fiestas que traían a nuestra mente recuerdos imposible de borrar. Y muchas lágrimas por todos aquéllos que se marcharon para no volver. Su recuerdo se hace imprescindible cuando te sientas en la mesa y ese vacío que existe desde hace años sigue ahí. Cuesta mucho creértelo, pero es así. El último que se marchó de este modo fue mi padre, que ya lleva en ese otro mundo cerca de veinte años. Hubo otros antes pero parece que da la impresión que hay que acostumbrarse a todas estas inquietudes. Quizá en otra época del año no te acuerden tanto, pero en Nochebuena, todos tus muertos tienen un lugar a la hora de la cena. No sé si será porque mis mejores años se han escapado y tampoco vuelven...

Cuando la familia estaba al completo nos sentíamos todos muy felices. Cada año que pasaba, se parecía menos al anterior, porque cada miembro tiene unas inquietudes. Yo, que fui el más joven de cuatro, me fijaba en los que me precedían. Conste que aquélla generación era una generación de los artículos de alimentación racionados. ¡Hasta el tabaco de picadura! Era una época en la cual ibas al cine y aparecía un dictador ocupando toda la pantalla y tenías que ponerte de pie y levantar el brazo derecho saludando. Éramos un país de muertos de hambre... Y los más viejos de Villagarcía recordarán que ahí había un foco falangista de mucho respeto. Las Falanges gallegas fundadas por José Antonio Primo de Rivera, el día 17 de marzo de 1936 (?) en el Teatro Villagarcía. 
 
Todos los días 17 de marzo de cada año se conmemoraba el aniversario de la fundación  falangista y todos los niños entre 10 y 15 años, vestidos con el uniforme del Frente de Juventudes, nos preparábamos para desfilar ante un Jefe Nacional del Movimiento, nombrado al efecto para ese día. A los chicos nos habían mentalizado para sufrir en tiempo negativo. Sólo queríamos participar en  el desfile donde estábamos niños de Villagarcía, Vigo y Pontevedra, que era otro foco falangista de   la época. Nuestra centuria se llamaba "17 de marzo", coincidiendo con la fecha de la fundación. Al finalizar el desfile nos felicitaban nuestros superiores por nuestro trabajo bien hecho. Excuso  decir que nuestros jefes locales estaban encantados. Nos daban un bollo y una onza de chocolate. Dadas las precarias necesidades de cada casa, la merienda era lo mejor para los chicos. Lo peor era cuando mi padre (socialista acérrimo), miraba a sus hijos, vestidos con el uniforme del Frente de  Juventudes con cara de asombro, en una época muy difícil para todos. Pero creo que los niños han  pagado muy caro todo aquéllo, porque en su casa faltaba todo lo necesario para una formación  humana, a la que todos debiéramos tener derecho. Como niño, yo no sabía lo que era la derecha o la  izquierda. Pero sabía que en aquélla casa donde vivíamos faltaba todo y sobraban los platos...
 
Esta es la historia de una época que más vale no recordar. No había nadie con exceso de peso, a no  ser empresarios, curas y militares con cierta graduación. No eran necesario las dietas, como ahora. Y eso que estamos llegando a los SEIS MILLONES DE PARADOS. ¡Que Dios nos ampare, pero estamos peor que en los años cuarenta. Y cerca del 30% de gente sin trabajo. ¿Cómo eso chicos  van a formar un hogar si, la falta de trabajo lo impide? ¿Cómo van a cotizar a la Seguridad Social si no trabajan? Desearía que todo esto se arreglara, para que llegara la tranquilidad a todos. Así sea.

Cousas de Eduardo.                                                EGG.                             23XII2016  12,00h.




.










miércoles, 19 de diciembre de 2012

"A LENDA DE MONTELONGO"


                                          A LENDA DE MONTELONGO        1953 (?)   

Hay muy poca gente en Vilagarcía de Arousa que desconoce que hace unos años, tres hombres nacidos en esa tierra (la mía) han escrito una obra que parece que a nadie le interesa darle publicidad. Estos tres hombres, crearon una Zarzuela que, posiblemente, sea desconocida para todos los habitantes de nuestra ciudad. Dada la época que les tocó vivir y pensando que el montaje de una zarzuela es muy costoso, quizá, después del estreno (pienso yo), no se ha vuelto a poner en escena. Decorados, artistas, músicos..., han propiciado que la obra en sí, durmiera en el "baúl de los recuerdos". Esto no impide para que nuestra Banda Municipal de Música, interprete la parte musical de la obra.
 
Los autores de esta Zarzuela, quizá la primera que se escribió en Galicia y por autores de esta tierra y que se llama "A LENDA DE MONTELONGO".

Estos tres personajes, ya fallecidos todos, se llamaron en vida:

                                            MANUEL REY POSSE
                                            JUAN BUHIGAS OLAVARRIETA
                                            BERNARDO DEL RIO PARADA

Esta grandiosa Zarzuela galega fue estrenada en Vilagarcía en 1924 y parece que se quiere volver a poner en escena, a pesar de que su costo sería bastante difícil de
sostener en unos tiempos en que entre recortes y falta de presupuesto no hay quién consiga algo útil de los centros oficiales. Y cada año, presiento que irá a peor...
Ya no consiste en la buena voluntad de las personas. Los vientos no corren a favor,
para que esto pueda funcionar mejor.Y creo que es malo para todos, bien lo sabe Dios.

Me hubiera gustado mucho ver lo que escribieron Manolo Rey y Juan Buhigas. Esta obra
se encontraba en casa de la viuda de Manolo Rey y yo tuve el original en mis manos.
No recuerdo el nombre de la viuda, pero diré que tuvo tres hijos antes de su boda con
el Sr. Rey Posse. Ninguno con el escritor. Eran dos chicas y un chico (éste fue muy amigo
mío y el que me enseñó el original de "A LENDA DE MONTELONGO"). La casa donde se
encontraba esta obra pasó a ser la del Restaurante "Chocolate" posteriormente. Yo estuve
en esa casa en varias ocasiones. Era  una gente muy buena, trabajadora. Creo que estaba
emparentada con Carlos Comendador, ó su esposa. Mi amigo trabajaba en su empresab de
sanitarios y materiales de construcción en la calle de La Marina (por el medio).

Sin embargo, no recuerdo al Sr. Rey Posse. Había fallecido antes de que yo frecuentara
la casa de la viuda e hijos. Pasaron unos años y desaparecieron de Villagarcía y coincidió
que yo me vine a Compostela. Alguien me contó en una ocasión que mi amigo se marchó
a navegar y recuerdo que me hizo un regalo de boda que era un despertador,con música y
una pantalla con bailarina de ballet que era novedad. Yo no vi nada igual. Precioso. No
pude darle las gracias porque la última vez que nos vimos aún trabajaba para Comendador
y el regalo de boda era para el mes julio de 1958. El regalo me lo dieron cuando ya habían
pasado unos meses. Normal, si estaba navegando. Pasó algún tiempo y alguien me contó
que su casa estaba en la isla de Mallorca. No sé si vive hoy por hoy. Muy buen amigo. Si
vive y ve nuestro Faiado da Memoria, le envío un fuerte abrazo. Y a su familia...

19XII2012                                              COUSAS DE EDUARDO           EGG.             Historia real 
 


  

lunes, 17 de diciembre de 2012

DE PASEO POLO MUELLE DAS ÁNCORAS



                         DE PASEO POLO MUELLE DAS ÁNCORAS
                                         
Sempre que viaxo a Vilagarcía me gusta pasear por donde o facía antes da construcción do novo muelle. Antes, andaba polo outro de ferro e me sentía moi feliz. Aquelo tiña moita vida para un home coma mín. Reconozco que non se pode ter algo así como si fora o Pórtico da Gloria, por exemplo. Esas cousas teñen un tempo de caducidad igual que os alimentos. Pero era unha gloria disfrutar de algo único en España, ou quizá do mundo. A pena foi que cando se meteu o "cáncer" do ferro as cousas empezaron a poñerse feas. O mal tempo axudou a retiralo da circulación. Foi unha gran obra de inxenería, creo que dos ingleses. Porque en aquél tempo este país, non estaba para moitas cousas, como sabemos todos.

Agora non vexo tanta xente como antes  con canas de pescar. Pola noite, non sei.

Eu conocín a un home que se ganaba a vida pescando múxeles, uo robalizas. Se notaba a diferencia que había entre este home e os outros.

Non sei si era polo cebo ou o lugar que escollía, ademáis da hora. Pero sempre traía o cesto cheo.
Se chamaba Pepe "O Campuno". Seguro que morreu, porque eu era un neno e él xa andaba polos trinta e pico.,.. Pero era un fenómeno.

Para él todo era sencillo. No muelle de Ferro.
 
 
Cando nós collíamos catro peixes, ou por aí, él xa tiña dez ou máis. Gracias, Pepe.
Alá donde estés pensa que sempre che admirei polo traballo que facías. Van alá uns 66 anos e sempre che teño presente. Para ti nunca había problemas coa pesca. Que si as miñocas, que si a marea, que si o frío ou calor. Ti sempre co cesto cheo...

 Cousas de Eduardo          Sucedeu no ano 1946         EGG.       Escrito en 2012

                                                   



         



 
 
 
 

"Adiós ríos, adiós fontes..."


Adiós ríos, adiós fontes,
adiós regatos pequenos,
adiós vista dos meus ollos,
non sei cando nos veremos.

Miña terra, miña terra,
terra donde me criei,
hortiña que quero tanto,
figueiriñas que plantei.

Prados, ríos, arboredas,
pinares que move o vento,
paxariños piadores,
casiñas do meu contento.

Muiño dos castañares,
noites craras do luar,
campaniñas timbradoras,
da igresiña do lugar.

Amoriñas das silveiras,
que eu lle daba o meu amor,
camiñiños antre o millo,
adiós para sempre, adiós.

¡Adiós groria, adiós contento!
¡Deixo a casa onde nacín,
deixo a aldea que conozo,
por un mundo que non vin!

Deixo amigos por extraños,
deixo a veiga polo mar,
deixo, en fin, canto ben quero, 
¡quén poidera non deixar!

Adiós, adiós que me vou,
herbiñas do camposanto,
donde meu pai se enterrou,
herbiñas que biquei tanto,
terriña que me criou.

...................

Recollido da obra Cantares Gallegos. Rosalía de Castro (1837-1885) publicada en 1863.

domingo, 16 de diciembre de 2012

Anclas del muelle

                 
Vilagarcía de Arousa, Paseo de las Anclas  -  Agosto 2012

Este muelle está ocupando el solar del antiguo Muelle de Hierro de la ciudad. Era el centro fotográfico de las cámaras a la hora de sacar fotos. Era el escondite de las parejas que se acercaban a ese muelle para susurrar al oído esos secretos que ellos dos, murmuban. Era también el lugar ideal de niños y viejos, adolescentes y matrimonios. Sólo faltaba allá en la marquesina un Bar o Café para cobijarse de los inviernos y los calores del verano. Si esto se hubiera llevado a cabo, seguro que se haría notar en cines y salas de espectáculos. Allí se estaba muy bien y con unas estufas en invierno, mejor allí que en otro sitio. Seguro. Quién tuviera aficiones de pesca, allí lo pasaba bien y no perdías el tiempo. Podrías llevar la cena.

Ignoro si las medidas son las mismas que nuestro viejo muelle, que tenía unos 420 ó 430 m. de largo (?). El desguace me cogió fuera de mi pueblo, pero seguro que si lo veo, alguna lágrima se perdería sin pena, ni gloria. Yo siempre estuve enamorado del mar y poco faltó para que me ganara la vida en un barco. Cuando casi lo tenía decidido, llegó a esta casa la cigüeña que trajo desde París a nuestro hijo Eduardo. Entre el chico y las lágrimas de la madre, me convencieron para que aparcara para siempre la idea. Había ido a Holanda para conocer de cerca los barcos que serían mi "casa", cuando estaba sobre el mar. La ciudad que visité era Rotterdam, que me causó una impresión muy positiva. Esta era una ciudad muy industrial y con un tráfico marítimo impresionante. Las instalaciones portuarias no tienen nada que envidiar a los mejores puertos del mundo. Lo nuestro (español) es como la nada.

Me encontré allí a muchos gallegos que esperaban la mejor oferta de trabajo en los barcos para poder embarcar. Los marineros eran casi todos gallegos, pero también había griegos, que tenían "aire" de gallegos por la imagen. Pero sabían español. Hice buenas migas con unos y otros que lo acompañaban y que estaban a punto de embarcar con éxito, porque no todos los barcos ofrecen las mismas garantías... El sueldo, las comidas, incluso el número de horas que debes trabajar. Recorren el mundo sin poder salir del mar. No ven ninguna ciudad donde el barco para, por eso se dice aquéllo que no conocen el mundo por donde andan porque no ponen el pie fuera del barco. Sólo ven el mar y los barcos con los se cruzan o coinciden en los muelles. "Viajan mucho, pero también viajan las maletas y no aprenden nada"... Por algo será.

Había en Rotterdam un Centro de acogida para marineros españoles.mejor diría gallegos) y allí se celebraban bailes los sábados tarde y domingos a la misma hora. Creo que a los jueves había también más de lo mismo. Como fueron tantos años los transcurridos, no me acuerdo mucho de esto. Las chicas que venían a bailar eran casi siempre chicas españolas o gallegas. Pero se lo pasaban muy bien. El Centro se llamaba Stella Maris (Estrella del Mar) traducido. No pagaban nada los asistentes. Había dirección religiosa y creo que eran evangélicos (protestantes). Los músicos creo que no cobraban. Total 2 horas cada día de fiesta en el Centro Stella Maris.




jueves, 13 de diciembre de 2012


HIMNO DE GALICIA

Creado por los insignes galegos, Pascual Veiga (música)
e Eduardo Pondal (letra)
                           
¿Que dín os rumorosos
na costa verdecente,
ó raio transparente
do prácido luar?
¿Que dín as altas copas
d'escuro arume arpado
co seu ben compasado
monótono fungar?

"Do teu verdor cinguido
e de beninos astros,
confín dos verdes castros
e valeroso chan,
non des a esquecemento
da inxuria e rudo encono;
desperta do teu sono,
 fogar de Breogán".

"Os bós e xenerosos
a vosa voz entenden,
e con arroubo atenden
o voso ronco son,
mais só os iñorantes
e féridos e duros,
imbéciles i escuros
non os entenden, non".

"Os tempos son chegados
dos bardos das edades,
qu'as vosas vaguedades
cumprido fin terán;
pois, donde que, xigante,
a vosa voz pregoa
a redenzón da boa
nazón de Breogán".
                              
                                                  

miércoles, 12 de diciembre de 2012

Vistas arousanas

        

   
 


Villagarcía de Arosa,
bien te puedes alabar,
Santiago, con ser Santiago,
no tiene puerto de mar...

"Si una imagen vale más que mil palabras", ahí está la demostración que faltarían muchas palabras para poder plasmar la realidad de esta foto, donde se ve el monte Lobeira y la costa. O sea, mar y montaña, unos 400 m. aproximadamente sobre el nivel del mar. Se encuentra esta atalaya en la zona Sur, carretera que lleva a Ribadumia por hemosos bosques de pinos y eucaliptos. Se recomienda al forastero visitar este monte con carretera hasta la cima. Se observa desde allí todos los pueblos de la Ría y otros del interior. Usar prismáticos para poder tener una visión exacta de la hermosa visión que se observa. Precioso, de verdad.
 
Algo así, es la envidia del pueblo compostelano. "¡El mar...!" lo es todo para ellos porque todos los años en verano disfrutan en las playas de Arosa, Puebla, Muros, Esteiro, Boiro, Ribeira, etc, etc., sin olvidarnos de Sanxenxo, Portonovo, Laxe y otras que cualquiera puede suponer.
 
Cuando aún no había ni proyecto para hacer la carretera que llega hasta arriba, quien escribe y los que querían tener una visión real desde este monte, lo pasábamos canutas para llegar hasta arriba. Tiene forma de volcán y en lo más alto hay una cruz que simboliza el hundimiento de un barco inglés, acaecido allá por el año 1860 aprox. (?). Hay una placa de bronce en inglés que recuerda este naufragio. Hoy, repito, la cosa ya no está tan difícil. Es que hace años éramos un poco alpinistas ¿entienden?

La foto fue sacada por mi hijo Eduardo que tiene muchas más en su album de flickr.
 
En los próximos días trataremos de que esto siga así y llegarán al Faiado da Memoria.

Un partido do Arousa 1959 (?)

 
 
Desde meus anos mozos fun socio do Arosa, hasta que cambiei o mar pola terra. Hasta ése intre eu era moi feliz no Campo da Lomba. Había equipo de sobra para darnos satisfaccións aos aficionados. Cando terminaba aquelo, había unha marea humana que viña á vila a tomar un "chanqueiro" e ir ao cine. Era a vida de entonces, non había outra.

Na foto que poñemos hai dous futbolistas de aquél tempo. Un, de sobra coñecido. Se trata de Tatá, nacido no centro de Vilagarcía de Arousa. Un home con unha clase fabulosa. O outro é un xogador santiagués chamado Enrique Carretero. Foi un home moy preparado físicamente, rápido e contundente, como tiña que ser. Despois dos futbolistas están (creo que se chama Mera). Foi amigo do meu irmán Pololo, Petelas, Quintáns... e traballaba na Ferretería Silva, de contable.

Debo expoñer aquí os futbolistas máis axeitados a o mundo futbolístico de aquél tempo. Alcalde, Castellanos, Ferrón, Valiño(2) hermanos, Millán, López-Vázquez, Chiarroni(3), Farruco, Machicha, Cochecho, Papanta, Xiada, Paqueras, Juan Gómez, Ventura, Nolito, Leví, Cayó, Tourón, Besada, Ramírez, Palomares, o defensa de Padrón, Buela, Outeiral, San Miguel e moitos outros que non podo recordar.

O muelle de ferro anos 1940/50

 
 
En estos tempos noso querido Muelle de Ferro xa estaba un pouco deteriorado polo efecto invernal que alí azotaba moito. Era moi difícil poñerse a andar un traiecto de uns catrocentos metros ou mais (?) por aqueles tablóns que facían de suelo cando non faltaba algún e a cousa era la mar de complicada. Outras veces, cando a polilla facía das súas unha colilla podía ocasionar un incendio de certas proporcións, si contamos que en aquél tempo os bombeiros tiñan que vir de Pontevedra ou Santiago, por citar dúas cidades máis proximas con servicio contra-Incendios.

Hai que pensar que moita xente da "Banda do Mar" tiña como servicio único vir a Vilagarcía para facer compras, ou calquer outro servizo que non tiñan na zona de Riveira, Pobra e villas do seu entorno, incluíndo a Isla de Arousa. Cando había temporal os vapores non saían do muelle por temor a un posible accidente. Daquela había que coller un coche de alquiler (así lle chamaban a os taxis), e tiñan que ir por Padrón, porque a Ponte de Catoira non se acabou hasta uns anos despois, Quizá por 1960 (ou máis).

En este muelle aprendín a pescar con liña desde o mismo vapor da Pobra, co permiso do home que era o que máis mandaba e chamábase José Outeiral Naveiro. Alí empezamos toda a pandilla a fumar tabaco de todo tipo. portugués, inglés, rubio ou moreno, tanto tiña. O tabaco non nos costaba nada porque alguien da pandilla tiña na familia un negocio de estraperlo de tabaco. E todos os do grupo nos beneficiábamos do asunto. Penso que tiñamos menos de catorce anos. A pesca era o de menos. Sólo pescábamos fanecas, lorchos e vellos. Non collíamos máis de unha ducia de peixes cada un, porque o noso era fumar con xeito. Outro día escribirei mmáis sobre o Muelle.

Foto escaneada do libro "Vilagarcía y el mar" de Marcelino Abuín Duro. Unha edición excelente que recomendo a todos os interesados na historia de Vilagarcía.

Illa de Arousa. Terra do polbo



Dende hai moitos anos, sendo eu un crio pequeno, meu pai iba con certa frecuencia a traballar á Isla de Arousa, como cobrador a domicilio do Banco de La Coruña, donde exercía desde había unha chea de anos. Alí compraba o pulpo que poñían a secar os mariñeiros. Cheiraba moito. Pero, unha vez cocido estaba moi ben. E en aquél tempo, nadie se queixaba do pulpo seco. Rico, rico, e con unha xarra de viño tinto, moito mellor. Eran tempos dos anos coarenta para arriba. Quizá polo 1942, ou por haí...

A última vez que estuven pola Isla vin algo de pulpo a secar e recordei vellos tempos. Eran uns tempos que a xente estaba tipo fino, sin usar as dietas de agora. A os nenos nos daban aceite de fígado de bacallao para medrar fortes, cando non había pan na mesa, por estar racionado, e así hasta o ano 1952, aprox. que desapareceron para sempre as Cartillas de Racionamento, por cupons.
Hasta o tabaco estaba racionado. Non digamos o pan que se facía con fariña que viña en barcos, desde a República Argentina. Era unha fariña moi amarilla e a xente bautizou este pan como PAN DE OVO, sólo polo seu colorido.

Os artículos de comestibles adquiríanse, previo os cupóns, nun ultramarinos que había na Baldosa donde estuvo a Taberna de Mingos (ao lado do Bar "El Bodegón" (a taberna do Loro). O Ultramarinos chamábase "El 2 de Mayo". Debía ser o número 37 da Rúa Héroes del Alcázar. O 39 era unha Peluquería (a mellor do pueblo), e como final estaba o Hospedaje Pedreira, un home que estaba unido á Falange, ou Frente de Juventudes o número da casa sería o 41. A barbería non sei si se chamaba Campos (?). O Bar "A Palomita" era o 33. Antes viña a Imprenta Paz, e antes había un negocio de Corsetería "La Oriental". Despois este negocio compróuno un home que nunca quixo ler a Miguel de Cervantes, chamábanlle "Nogüegues" e dedicóuno a Calzados. Antes de esto estaba Luis Pintor con artículos de electricidad. O primeiro era Pérez Hnos. dedicado a telas para traxes, etc
Eu traballei de neno no número 31, como aprendiz de imprenta. No calexón estaba o Colexio de Requejo, no primeiro piso. Debaixo había unha Mercería de pouca monta... Enfrente da imprenta, estaban os Almacenes Borruel, de Tejidos e así...

Como final direi que o meu vello e todos nós, o pasamos moi ben na Isla, tomando aquelas viandas tan ricas e creo recordar que non fixo falta que nos truxeran o postre. Con eso o dixen todo. O peor foron as despedidas.Meu pai quedou en Bamio e nós seguimos a Compostela. Houbo algún día máis pero non foi na Isla, foi en Cambados. Pero penso no pouco tempo que dedicamos ós nosos vellos. Esa tristura que teñen sempre nos ollos, esa soidade que acaban con eles. Moita Residencia pero para os vellos eso é unha cárcere, a veces con barrotes e todo. Me gustaría que foran máis felices. Para catro días que lles faltan...
Meu pai foise para a súa Residencia de Rubiáns con 88 anos de idade. D.E.P. Vello García.

O miragre do Faiado da Memoria

 
 
A culpa de que eu estea escribindo esta crónica a día de hoxe a ten a filla de Tucho Rey Varela, que me faluo acerca do FAIADO DA MEMORIA coa a pasión lóxica de unha persoa que considera como algo seu unha obra tan magnífica coma esta que nos ocupa. Me falou de que seu pai estaba "enganchado" na mesma e mirando, mirando, localicei ao noso areciado Tucho, que foi xenro da señora Sofía. Unha muller que tiña unha tenda na Praza do Obelisco (esquina). Creo que o seu sogro se chamaba Roque e tiña un fillo co mesmo nome, ignoro se vive, porque a estas idades é perigoso preguntar por xente que está nesta idade que nin é de eiquí nin é de alá, coma a canción de Julio Iglesias. Claro que o meu desexo é o primeiro, que sexa de aquí.


Creo recordar que o sogro de Tucho (Roque) era un traballador de Simeón, se a miña memoria non me falla. Era moi boa persoa. O mesmo que a súa muller. Cerca da súa tenda había un kiosko para vender churros e caramelos, propiedade do pai de Serafín "O Pirulero". Era un caseto de madeira no que o máis importante eran os churros que facían en forma circular para cortar, despois de feitos, ao gusto do cliente. Moi rico, sí señor. E tamén patatas fritas. Rico, rico, rico.

Deixo para o final as catro persoas que figuran na festa de Santa Eulalia, na Laxe, son: Rogelito, Jaime (viajante da Droguería Llovo), Guillermo Casás e un servidor, Eduardo.

Creo que os tres amigos que me acompañan na foto, non están entre nós desde hai moitos anos. Que Deus os teña cerca de sí, porque todos eran moi bós...

Na foto presente figuran a avoa Balvanera, os seus netos de Santiago, Mª Luisa e Eduardo, máis o seu fillo Eduardo e a súa dona María Luisa, na festa do polbo do 25 de xullo de 1969.

Santa Eulalia na Laxe 1952

 
Sempre me acordo da festa da patrona do meu povo a pesares de ser case sempre un día de inverno. Ese día que celebramos era na Laxe, un bario que naquel tempo non tiña moito futuro. Solo a pedra que saía daquelas canteiras era o pan noso de cada día para aquel barrio tan apartado do povo. Era un barrio olvidado para moita xente. E creo que desde que o automóbil se puxo ao alcance do traballador, a nadie se lle ocurría ir a esta zona a pé, quizais porque naqueles tempos xa comezaban a asomar por aí grupos de xitanos que logo, anos despois, formaban un grupo máis numeroso que se extendeu a Cornazo de Arriba. Como salín de Vilagarcía en 1956, xa non puiden ter outros datos acerca deste asunto. Vivín en Cornazo unha chea de anos e daquela non era un problema. Tiña na Laxe a varios veciños amigos como a familia de Enrique Mesejo. Tamén teño que acordarme de Reiriz, un home cego que perdeu a vista dun modo accidental con cal viva. Pasados uns anos vin que tiña un kiosko próximo á Praza de Abastos. Non sei si vive. Pero teño un gran recordo da súa persoa, cantaba moi ben e tocaba a guitarra como os do trío de "Los Panchos". Fenómeno. Nos anos 50 xa estaba cego. Casou cunha moza moi xeitosa, eran o mellor da Laxe.


Para rematar direi que as calles das grandes capitales europeas estaban adoquinadas con ese material que arrincaban das entrañas das canteiras do lugar. Un produto de primeira calidade para as calles de París e outras moitas cidades.

Na foto se aprecia que o día non foi tan malo, a pesares de estar en decembro porque a xente se ve moi contenta. Era unha verbena de moito xeito. Se non iban mulleres á festa esto terminaba sen pena nin gloria. Non bailaba nadie ou case nadie... Non entendo como se puxo como patrona de meu povo a Santa Eulalia cando na Laxe non ten nin igrexa parroquial, non sei se agora... Polo menos que non fora no inverno puro.

Espero que recoñezades a eses mozos, eu era un deles. ¿E os outros? Solo direi que a nosa pandilla era única. Faltan algúns. ¡Que tempos aqueles! A festa solo estaba na taberna. Por eso se ve que a climatoloxía non inflúe no ánimo dos festeiros...

O patrón da imprenta do ano 1956

 
Nesta foto aparecen o señor Diéguez Patiño, Domingo Baños, Antonio González e Eduardo García, para celebrar o día do patrón das Artes Gráficas.
 
Reuníronse as imprentas Celta e Quintáns, as dúas ubicadas no centro da cidade arousana. Foi un día grande, porque non é fácil xuntar a empresas da competencia para celebrar, unha vez ao ano, un día tan grande como o 6 de maio de cada ano, en homenaxe
a San Juan Ante Portam Latinam.
 
Para min foi un día de despedida porque días máis tarde tiven que abandonar a miña terra para vir a traballar á cidade do Apóstolo. Van alá 56 anos de esta aventura.
 
Da imprenta Celta me vin para Santiago deixando tras de min todo canto tiña: familia, amigos e unha empresa que sempre quixen moito, e non a olvidarei nunca: A empresa de Don Severino González Lazán.
 
Moitas grazas a esta familia polo trato recibido, e en especial ao meu amigo Antonio Gaspar. (Q.E.P.D)