viernes, 22 de marzo de 2013

O NOSO RIO DO CON

                                                     
O NOSO RÍO DO CON

   Estos días fixen un comentario para o FAIADO DA MEMORIA, donde expoñía o meu punto de vista do noso Río máis emblemático. Todo esto, visto desde hai máis de cincoenta anos, que son os que eu vivo fóra de Vila-García. Estaba basado este comentario porque o traballo iba acompañado de unha foto recollida desde a ponte máis próxima ó Bar Avenida (Non sei si este Bar existe. Pero é  a ponte que pasamos cando vamós Á Lomba). Nin máis, nin menos. ¿Está claro? A foto que se cita é moi bonita e demostra un Río limpo, sin herbas ou xuncos que dañan a beleza do noso Río.
   Algunha que outra vez, teño visto unha "manada de parrulos" que o facían moito máis bonito todo. Pero penso que vivimos en un país que nin axudan os veciños, nin as condicións de vida que temos para poder ir vivindo. Desaparecen as aves, como outros bichos que poidan estar cerca da xente.
   Esto non pasa ahí, únicamente, porque en Santiago, donde vivo desde fai moitos anos, sempre "volaron" da Alameda, patos, gansos e todo o que poñían. E "non iban polo aire", precisamente. Hai uns anos, todo o que pasaba na Alameda, levaban a culpa a "fina estudiantina". Hoxe sabe esa mesma xente que os estudiantes non fan cousas como ésas. Teñen otras ideas.

   Antes de chegar o río hasta aquí, pasa por outra ponte con lavadero de primera calidad, donde finaliza a Rúa Covadonga. Esto o recordo tal cual hai 70 anos ou máis, porque vivimos en familia no Lugar das Bocas, (a 500 metros do Río, aprox.). Por tanto, para ir á Escola, por exemplo, non había outro sitio para ir ou vir. Era unha idade dónde os nenos somos máis felices ainda que non teñamos nada. A Escola formaba parte da túa vida en todo o sentido da palabra, e como eu non tiña nunca problemas cos profesores, sentíame moi feliz alí. Sempre salía moi contento da Escola de "Don Santiago". Despóis se chamóu "Don Faustino Alvarez", que tamén foi maestro meu. MOI BO. Cando cambiou de nombre, eu xa non estaba na Escola, porque me puxeron a traballar.

   Recordando aquéles tempos, teño que decir que en aquél lavadoiro de roupa que había despóis de deixar a Rúa Covadonda, era unha imaxen preciosa propia de unha película de Victorio de Sica. Todo esto coa "salsa" que hai alí, porque certas mulleres non querían perder o seu emplazamento no Río, nin nos espacios de clareo (ou cómo se chamen). Os jaleos se multiplicaban todo-los días do ano, e ademáis ás veces "a sangre non chegaba ó Río, pero..." Ese lugar era zona de xogos para os meus amiguetes e cando un can que había dos amigos, pisaban a roupa que poñían a clarear, moi cerca da muralla de finca...¡Dios nos colla confesados! Aquélo era como unha batalla que houbo hai moitos siglos que se chamóu Sodoma e Gomorra. Os rapaces, causantes de aquél jaleo, botamos a correr coma si fóramos lebres. Porque non soamente os cans pisaban a roupa de unha muller, senón de varias. E excuso decir que se acordaban de todos os nosos familiares, vivos ou mortos. Os nenos que provocamos o lío, despóis nos reíamos como anxeliños que éramos, con apenas dez anos. Por eso me acordei do famoso Lavadoiro Municipal para facer un comentario   que podrá facer sonreir a algunha xente, pero era así... ¡Desde alí se controlaba ao pobo!

   Hai que pensar que por culpa das lavandeiras, os nenos non podían xogar donde sempre sogaron, esto, visto desde un cerebro infantil, porque a estas alturas non podemos decir que os nenos non tiñan culpa de nada. Os rapaces de ésa idade sempre están en disposición de xogar e todo o que sea negativo para eles, non son conscientes de que fan daño. ¡Estou recordando o ano 1942...!
   E desde aquéla houbo guerras en todas partes do mundo, e nunca chovéu que non escampara... Polo menos todo fóra para mellorar a situación dos países. Agora se está vendo que en pouco tempo, habrá países dos chamados "ricos" que non convertirán nos seus criados. E por culpa do petróleo, volverán máis guerras, como pasou en Irak, que ainda falta por facer a factura de aquél momento de locura propio de tres homes que merecían estar en outra parte, digo eu...

   Despóis de homenaxear ao Lavadoiro Manicipal de Vila-García, temos que poñer unhas letras para agradecerlle ás LAVADORAS o traballo que fai para as amas de casa, sin esos jaleos que viñan de hai moitos anos. Que si a pedra de lavar... O sitio adecuado. Aguas transparentes. Os clareos despóis do lavado de roupa, cos consiguientes problemas de todo-los días. Non sei si algún destos problemas irían para ó Xusgado, cousa que o vería normal, dado o acaloramento que houbo algún día. Hoxe eso, sería xa noticia para a televisión local, polo menos...

   Por hoxe, vamos deixar as cousas como están. Este é o verdadeiro FAIADO DA MEMORIA. 70 anos.
   Contado por un protagonista da época. E que Dios nos colla confesados, digo eu. Saúdos.
                                     
"Miña nai por me casare,
ofrecéume canto tiña;
e agora que estou casada,
pagóume cunha galiña"....

                                                                                               

jueves, 21 de febrero de 2013

PRIMEIRO CENTENARIO DA FUSIÓN DOS CONCELLOS AROUSÁNS

 
                             I CENTENARIO DOS TRES CONCELLOS AROUSÁNS
 
                                                               1913 - 2013
 
Hubera pagado algo por estar presente na firma dos tres Concellos arousáns, xa hai de esto cen anos. Aquelo tivo que ser o máis parecido a unha guerra entre veciños. Habíaos que luchaban desde o Norte.  Vilagarcía no medio e Vilaxoán no Sur. Creo que é facil entender que aquelo tivo que ser impresionante... Menos mal que habría xente  de  fóra  que  pondría  orden, porque,  se  non,  aquelo  non  acabaría  nunca. Cando finalizou todo, casi habría  un campo de batalla, pero sin cadáveres, digo eu. En estos tempos que se puxo eso mesmo de actualidade, si retrocedemos cen anos nos daremos conta de que  as culturas  non eran as mesmas de hoxe, que   para un  caso coma ése cen anos, non  parecen  tantos.  Repito  que me  gustaría  velo  todo. Xa non é que eu sexa un home que me gusten estos tipos de rivalidade entre veciños cando o máis beneficiado vai ser o máis poderoso, aparentemente.
 
Aí están os tres cuños que tiveron que facer o seu traballo. Me gustaría tamén saber si o lugar das firmas, foi o Concello de Vilagarcía, ou  se  fixo  por  separado  en cada Concello que iba a desaparecer.  Hay  moitas  preguntas  que  non teñen  fácil  a  súa resposta.  Seguro que a película do I CENTENARIO, vai traer moitos  recordos a máis de catro veciños, de un lado e do outro. Non todas estas cousas se fixeron a gusto de todos, como é fácil adiviñar. Tanto ten que "eso" fora  naquél  siglo, como si fora hoxe.
 
Ahí queda para  a  historia   este  escrito  cos  cuños  que participaron  na  fusión  dos  tres Concellos, co vello edificio do  Axuntamento da  Praza de  Ravella enriba. ¡Cantos recordos pasaron desde aquéla fecha! Agora todo parece fácil, pero creo que non foi   fusión como se imaginan algúns. Houbo un tempo que non se mezclaban os do medio, cos de Vilaxoán. Falo de un tempo que se aproxima ós 60 anos(?). Cando o amor anda polo medio, non se pode xogar con esto. Se foron limando asperezas e todo resultou como xa estaba previsto. O amor ganóu todas as batallas. Faltaría máis que fose de outro xeito. Eu tiven un amigo casado en Vilaxoán, hai 60 anos, e podo asegurar que non lle foi nada fácil nos primeiros tempos. Despóis, coa chegada dos  netos, quizá axudou a cambialo todo. Pero hai que asalo. Ser de Vilagarcía e casar en Vilaxoán para vivir alí, era cousa complicada. Xa dice aquéla frase que se fixo famosa:
"Non hai mal que 100 anos dure". Ahí quedóu todo. Pero canto dixen de aquél tempo en cuanto ó trato ós vilagarciáns é certo. Hai que trasladarse ós anos 1950...= 63.
 

Seguro que álguien da Vila pescadora vai decir que non é certo. ¡Probiño! Fixéronlle a  vida imposible, como recién casado. Él nunca quixo falar para evitar males maiores. Pero  eu sei tanto coma o interesado. Él mo dixo, porque pensaba que eu podría ser outra victima. En fin, señores, que Dios mire un pouco po-los da Vila...García.
 
                                                       "Durme, meu neniño, durme,
                                                        durme ben, e non despertes;
                                                        que pra pasar traballiños,
                                                        tempo de sobra has de tere".

jueves, 7 de febrero de 2013

O PARQUE DA PRAIA COMPOSTELA


                                         O PARQUE DA PLAYA COMPOSTELA

Recordo, sendo neno, que na pista do Parque da Praia Compostela, celebrábanse partidos de tenis entre aqueles
señoritos madrileños que se hospedaban en todo o Barrio da Prosperidade. Os rapaces da vila de aquéles anos
nin tíñamos, nin podíamos ter, a vestimenta clásica do tenista (como eles), nin a ferramenta necesaria para xogar.
Por eso, sempre tiñan a pista sempre para éles. Os nenos de aquí, nos limitábamos a mirar cómo eles xogaban, sin
entender gran cousa de todo o que íbamos vendo. Pero todo cambiou en pouco tempo...

Resulta que a Pista da Praia Compostela convirteuse en pouco tempo en Pista de Baile nos Domingos. Actuaban
Orquestas de certo atractivo e a xuventede tiña un medio máis para divertirse, a pesar de que todos sabemos que
no Verano, en Galicia hai centos de Parroquias que estaban en festa. Pero... O que faltaban eran os medios que
hoxe teñen os mozos de este tempo. Con todo esto, a Pista estaba sempre a reventar. Non recordo ben si o precio
eran 5 pesetas, ou por aí. Pero había que ter os cartos e non sempre se daban esos casos. Porque as familias eran
máis completas que agora. Si os vellos (?) non tiñan para cousas máis importantes, como o alimento, calzado,
roupa, ¿Cómo iban ter cartos para darllos a os seus fillos para ir ao baile?

Temos que poñerlle a estas letras un ano. 1948, 1949, 1950, 1951... En todos estos anos a xente non o pasaba
nada ben, porque os alimentos estaban racionados. O pan, fariña, pastas, aceite, chocolate, ¡TODO! Hasta o
tabaco de Picadura que había que facer os cigarrillos a man. Era tan difícil ver a unha persoa con sobrepeso,
como encontrarse con un fantasma na cama. Decía meu barbeiro da calle do Mercado e chamado Manolo
Carballo, ahí en Vilagarcía: "SI A FAME FORA MÚSICA, SERÍA IMPOSIBLE ANDAR POLA CALLE".
A xente se marchaba para non volver. E os que quedábamos, non estábamos moi seguros do noso futuro...
Os curas non daban feito, e eso que non había os problemas de hoxe, que faltan curas, como sabemos todos.
Sei de pais que empeñaron a súa casiña, para comprar Estreptomicina e así poder salvar un fillo da peste de
tuberculose que había en esos anos, e quedáronse sin fillo e sin casa... Triste historia vivida por mín, día a día,
porque eu facía de practicante sin título, para casos como este. Este home morreu en 1950. Eu nunca cobrei.
Non sei de dónde quitaba a xente certa alegría, porque aquelo era dramático. Non sei como as casas soportaban
tanta xente. Non había dónde poñer tanto neno. Xa non digamos, vestilos, calzalos, etc. Era raro unha casa sin
aquela enfermidade corrosiva. Os nenos, ó chegar a mozos, faltábanlle o necesario para dar o paso, que é
pasar de neno a home. ¡Que non volvan esos tempos! Pero entre a tixeira e o Paro, pode pasar de todo.  Unha
cousa é alimentar a un fillo-neno e outra, alimentar a un fillo-home. Ahí é dónde está o peligro...

Volvendo ó Parque da Praia Compostela, sería conveniente que se pensara un pouco en poñer eso de modo
que a xente que vai de Santiago á praia, o primeiro que mira ó chegar aí, é esa praia. Sempre se me quixan a
mín (como si eu fora o Alcalde de Arousa), de que todo eso, hasta a Praia da Concha, está sucia). De un
tempo a esta parte a xente de Santiago, viaxa a Boiro, Pobra, Ribeira, Noia, Portosín, Porto do Son, Muros
e unha chea de praias que os de aí non víchedes nunca, porque, para vos non sería rentable, andar 150 kms.
para ir a bañarse, únicamente. Nadie de aquí pensa en ir ás praias da Coruña, Riazor, Orzán, porque tendes
cousas parecidas. Sin embargo, un fillo meu vai a Ribeira e emplea uns 160 kms, para ir e vir. Nunca se
queixa da praia. Quizá porque a auga está fría. Claro, alá por Sálvora... Sabemos todos que os povos da
provincia da Coruña ten praias. Fisterra, Callón, Carnota, Cée, Esteiro, Queiruga, Rianxo, Taragoña e non
sigo, para non para non facer interminable a lista. Referíndome a ese Parque, si éste esta mal e a praia igual
ou peor, estamos listos. Polo menos, que os bañistas se queden ao ir, ou vir, na Compostela.

                             
"Cando no mar me chapuce,
nadando xunto a Corneira;
que non me falen de nadia,
que a miña groria, é aquela"...









miércoles, 6 de febrero de 2013

EL CINE CERVANTES y VILAXOAN

   
                                         EL CINE CERVANTES y VILAXOÁN

        Cuando  llegó el boom que se llamó en su tiempo  JORGE NEGRETE y sus Mariachis, llamados el
          Trío "CALAVERAS", aquéllo era algo para ver, porque la fiebre que el cantante mexicano despertaba
          era impresionante. No digo a nivel de galán, porque en eso, creo que no lo hacía nada bien. Yo, con muy
          pocos años  me daba cuenta que eso no era su fuerte. Pero, si durante la película se cantan una docena de
          canciones (más o menos), eso ya cambia. Todos sabemos lo que representa la música para la villa mari-
          nera de Vilaxoán. Y todos sabemos que siempre lo bordan, cuando de cantar se trata...
         
          Deseo decir que por aquéllas  fechas las emisoras  comerciales  de la  zona  no  hacían  más que poner los
          Discos dedicados de  Jorge Negrete en las emisoras de la Cadena SER de Radio Pontevedra y Radio Vigo,
          Luego llegaron las películas y no hay palabras para definir lo que se comentaba, ------------------------------
          Porque la admiración que sentían hacia el charro mexicano era muy grande. Las rancheras, eran como el
          pan nuestro de cada día. En el trayecto que hay desde el Cine Cervantes hasta Vilaxoán (última función),
          las personas que fueron a ver a Negrete, marcharon cantando en grupo hasta Vilaxoán. Las canciones ya
          las sabían por los Discos dedicados. Y aquéllo era algo digno de ver, según la versión de alguien que
          vivía por la mitad del camino, entre el cine y la villa pesquera.

          Tanto como me gustó a mí siempre esas voces marineras de nuestros vecinos de ahí... Que lo demuestran
          siempre que tienen ocasión cantando a coro acompañados por Manso y su acordeón. Me encanta verlos
          siempre que tengo ocasión y no me canso de repetirlo. Parece algo fuera de lugar, pero es así. Cuando
          salían a la calle por Carnavales con una rondalla, actuando el Director Sr. Cañotas, como tal, resultaba
          algo digno de ver. Y escuchar, claro.  El cartel que siempre tuvo Vilaxoán en la canción, no se escribe en
          en cuatro palabras. Pero yo que conozco el panorama, los felicito, por las canciones rancheras y todo lo
          que les pongan. Si se empeñaran en ensayar un poquito canciones de Cuba, se llevarían el Primer premio
          del Concurso de Habaneras de Benidorm. Si dudan, que miren "VILAXOAN CANTA", con Manso.

           Lo siento, pero siempre que me toca hablar de Vilaxoán, lo hago con mucho cariño, porque se lo merecen
         por ser buena gente y porque cantando, nadie desentona. Y nadie lo hace mejor. Pueden estar seguros. Y
           con un maestro como Manso, pueden llegar a competir con el Orfeón Donostiarra. No estaría de más que
           por el Verano figure en el programa de Vilagarcía con un Coro de Habaneras de Vilaxoán.

           Como final diré que cuando actuaba Negrete en las pantallas del Cine Cervantes, el lleno estaba asegurado
           hasta la bandera y no era para menos. Sus canciones eran lo mejor de las películas, por eso casi siempre,
           las veían más de una vez. Pero pasó tanto tiempo que alguno ya lo olvidó. Y otros, ya no podrán contarlo...
           Porque los años no perdonan. Y desde aquél tiempo, Xa choveu... Eu era un neno e hoxe un neno vello.

          Y el Cine CERVANTES estuvo siempre dispuesto a complacer los gustos de sus clientes con las películas
          que llegaban escalonadamente, pero siempre agotando el papel. En General se llenaba como en las otras
          localidades. Como dí o outro: "As entradas se vendían como churros"...
                                                                                                        
                                           
                                                 
         


         
         

sábado, 2 de febrero de 2013

CARRIL, VILAGARCïA y VILAXOÁN

                                    CARRIL, VILAGARCÍA y VILAXOÁN
                                                       Feliz I Centenario          

Desde que estoy metido en el FAIADO me entero de que CARRIL y VILAXOÁN eran ayuntamientos, hace de todo esto nada más y nada menos,  que un siglo = 100 años. De Carril sabía casi todo lo que hay que saber sobre este concepto pero no puedo decir lo mismo de Vilaxoán. Nunca supe que no eran un barrio de Vilagarcía, como popularmente se decía, si no un ayuntamiento como el de Ravella, por ejemplo. Tengo estado en nuestra villa marinera y pescadora y jamás nadie me habló de todo esto. Vaya por delante que a mí, como a la mayor parte de arosanos "do centro", siempre me cayeron muy bien nuestros queridos vecinos. Incluso, a nivel deportivo-futbolístico, muchas veces, jugadores de esta encantadora tierra aportaron jugadores que venían de su querido San Martín, para engrosar en las filas de nuestro querido Arosa, S.C. No olvidemos A SERANTES, ALCALDE, había otro que vivía junto a la parada-Bus. extremo derecho, que lamento no tener su nombre para dejar constancia de ello. Repito: De Vilaxoán nunca supe nada de lo que estamos tratando. Pero de Carril, ya no podría decir que no, porque esta Villa marinera y mariscadora, se hizo muy famosa cuando trajeron el tren desde Santiago, (Estación de Cornes), hasta Carril. Aquéllo tuvo que ser "el no va más". Estación de Ferrocarril propia...
Después vino el proyecto de la Residencia Real en Cortegada. ¡Jesús, Dios mío! Lo que se venía encima. La visita del monarca abuelo del Rey actual, Don Juan Carlos, con toda su corte celestial... Y un puente hasta Cortegada!...

Tanto proyecto y tantas visitas quedó todo en agua de borrajas. A mí no se me ocurriría pensar que Su Alteza, Don Alfonso XIII podría hacer aquí su Residencia, cuando no tenemos un clima que ofrecer a nadie. Ni en los meses de Verano, temporada alta, se puede vaticinar un pronóstico que valga la pena. Porque el mal tiempo siempre nos acecha en estas costas del Finisterre y esta gente quiere disfrutar de estas aguas todos los días del veraneo.Yo tenía un concepto muy equivocado de lo que era un Rey. Y lo digo, porque si la isla de Cortegada no le costó nada, lo normal sería entregar los papeles a costa de nada. O sea, regalar la finca a su Concello. Nunca creí que la familia Real hiciera de todo esto un gran negocio, porque alguien me dijo que cobraron por ella MAS DE DOSCIENTOS MILLONES DE PESETAS. y como
un "cariño" hacia el pueblo, su hijo, Don Juan de Borbón, regaló una cantidad que no superaría los cincuenta mil duros
según datos recogidos por aquéllas fechas. O sea, que primero nos dieron un caramelo y luego nos lo quitaron para ponerle un precio que no es correcto. Si fue donación, hay que devolverla por el mismo valor. Se ve que la sangre azul está cambiando de color, desde hace años. Hubo un tiempo en que todo lo que venía de "ahí", me parecía bien a pesar de que siempre hicieron una vida "de Reyes". Ahora con la situación habida,  lo tienen muy feo. Lo siento por el Rey chico, que me cae muy bien. A ver cuando el viejo se hace pensionista como yo. ¡Sangre nueva, cuanto antes!

Vuelvo a repetir que lo que expongo más arriba es verdad. Ni en Carril me hablaron de la fusión, a pesar de que esto estaba muy claro, pero de Vilaxoán, lo juro, me enteré por el FAIADO. Será porque como no tuvieron un tren, como los Carril, no nos enteramos y por eso no fue noticia la fusión. Ahora nos toca de vivir otro Centenario que no sea peor que este que su fue para siempre. Nosoutros xa non vamos poder dar fe do que vai pasar! ¡Cen anos máis! Que pensen
que os arosanos que estamos en el medio de los dos, los queremos desde siempre. Unos, nos traen pescados, otros nos traen mariscos y sólo nos falta quién nos traiga el Albariño. ¡Bienvenidos al II Centenario! Ese é o deseo de Eduardo...
............................................................................................................................................................................................
                                                                              
"Albas de luar as rosas,
levan o sono perdido;
Rapazas en desacougo,
chorando amores dos lilios"...
                                         
 Texto de "DITOS, LENDAS E CANTIGAS" , obra orixinal de Fermín Bouza-Brey.

sábado, 26 de enero de 2013

LAS REGATAS DE TRAINERAS EN LAS PLAYAS DE VILAGARCÍA DE AROUSA

Hace muchos años que no veo Regatas de Trainera en Vilagarcía. Quizá la última se remonta 57 años atrás, que es mucho en la vida de una persona. Ya me gustaría a mí que me quitaran esos 57 años que estuve fuera de mi pueblo. Pero voy a relatar lo que era aquéllo en el año 1955, porque el siguiente, por esas fechas, yo no estaba en esta bendita tierra. (Había marchado en Julio), por eso no ví lo que pasó en el mes de Agosto, fiestas patronales de Vilagarcía. Pues, resulta que un més antes de la fecha indicada en programas y carteles, con los Premios para todas las traineras concursantes, es normal que los concursantes se pongan a entrenar de un modo acelerado para tratar de conseguir el fondo físico necesario para hacer frente el día indicado al esfuerzo supremo que hace cada uno de los remeros que tratarán de ganarse el premio primero, que siempre es el más apetitoso. Entre los pueblos de la Ría que "regatean", también existe una pasión enorme para que el derrotado salga cabizbajo, después de la Regata. Siempre fue así y seguirá siendo por los siglos, de los siglos... Había por aquéllas fechas dos traineras que destacaban más que las otras. Una de Rianxo, ganadora en varias ocasiones, llamada "MANUELA". La otra trainera que más competía con la citada barca rianxeira, era la llamada "CARMELO", de Vilaxoán, que competían de un modo ejemplar para ser la primera. Aquí, sólo valía la fuerza de los remeros, su preparación física y la veteranía en las boyas. Esos segundos que se ganan al doblar el barco, casi siempre son decisivos, cuando la igualdad en los tiempos es muy justa. Las embarcaciones némeros 3 y 4, van de "escolta" de las traineras mencionadas "MANUELA" y "CARMELO". Después de los entrenamientos que tuvieron en los días anteriores, se va aproximando el día y hora indicados. Los barcos con espectadores están muy próximos al pasillo que hay que dejar para las traineras. Sobre el mar, en barcos, puede haber tranquilamente 4.000 personas + los espectadores que se encuentran en las playas de La Concha y Compostela, que suponen mucho más que los otros. Quizá el doble de lo indicado anteriormente. En mar y en tierra están los pueblos de Rianxo y su rival más encarnizado: Vilaxoán. Sabemos todos que el premio mayor está entre los contrincantes. Hay en juego un valioso trofeo y un premio en metálico, no puedo recordar cuánto era, pero compensaban los esfuerzos habidos anteriormente... En vísperas de la Regata, en Vilaxoán no se hablaba de otra cosa, dada la sanar rivalidad que hubo siempre entre los dos pueblos hermanos. En el día y hora para competir las gentes vociferaban animando a los suyos, aunque los gritos de aliento se confundían entre los espectadores.Todo era normal, porque todos queremos ganar, por el premio en sí y para complacer a tanta gente que lo dejó todo en casa para venir a Vilagarcía a dar ánimos a los suyos. Todos sabemos que no pueden ganar los dos. Una vez que todo acaba, el que gana es muy victoreado por los suyos, pero ¿y el que pierde? Lo pasa muy mal con la entrega de los premios y las mofas de los campeones. sólo se le ocurre pensar: "Para o ano, falaremos"... Lo de siempre, el que gana exterioriza su alegría y sus "caralladas" hacia los que acaban de sucumbir ante el Primero. Pero cuando no hay ningún tipo de incidentes, todo se lleva muy bien. Es igual queen el fútbol. Sucede que aquí no hay penaltis fantasmas, ni fueras de juego. aquí hay que ganar con los fuertes brazos de los remeros y con los... ¡riñones! Si, ¡riñones! Y no otra cosa... Excuso decir que se celebra mucho la victoria en la villa ganadora y no tanto en la villa que no ganó tanto. Siempre hay un Premio de Consolación, consistente en un trofeo y un puñado de billetes; sólo el que gana pasa a la historia, el segundo nadie se acordará de él, como pasa siempre en todos los deportes.

martes, 15 de enero de 2013

 
Un hombre con Mayúsculas:

ANUNCIO MOURIÑO

Fue el amigo ANUNCIO un hombre que, dada su profesión, tenía Pompas Fúnebres, casi nadie quería tratos con él. Vivía en la Calle San Roque y allí mismo tenía todo lo necesario para cumplir con cualquier cliente. Su familia y él estaban rodeados de este tipo de vida. Tenía dos hijos, Paulino, muy amigo mío, y una hermana que no sé cómo se llama. Ya sé que él falleció no hace mucho. Y llegó a ser Presidente del Arosa, S.C. Y escribió un libro que conmemoraba los 75 años de nuestro Arosiña. Me gustó y recuerdo leer cosas interesantes en él.

¿Se imaginan Vds. vivir en una casa que almacenaba ataúdes de todo tipo? Además de esto, las llamadas telefónicas a esa casa, estaban, casi todas, según mi punto de vista, relacionadas con la muerte. Con la particularidad de que sus clientes eran amigos. Los muertos y los vivos, claro. Porque en aquél tiempo, Vilagarcía, era un pueblo como hoy puede ser Vilaxoán, pongo como ejemplo, digo yo, que ignoro los habitantes que tienen nuestros queridos vecinos.

Al ser un pueblo tan pequeño, las primeras noticias eran a través de los tristes tañidos de las campanas de la Parroquial. Ante esos tañidos, la gente pregunta ¿quién falleció...? Pero el primero en enterarse era nuestro amigo ANUNCIO, que tenía toda la información que se requiere en estos tristes momentos. Era, además un hombre que todos los días se veía afectado de noticias que nadie quiere para sí. Y aunque lo tomemos de otro modo, él, ANUNCIO, vivía de esto. Por supuesto, que además de atender a la familia afectada, él mismo se ponía en contacto con el cura, Juzgado, flores, funerales, etc. Y siempre iba a todos los entierros de vecinos y no vecinos. Tenía un rostro muy peculiar, que todos conocíamos, pero por encima de todo había una persona formidable.
 
Tenía uno o dos coches fúnebres que guardaba frente a su casa. Al lado de la peluquería del Perello y la Zapatería de Pepe "O Subela". Muy buena gente los dos mencionados anteriormente. Hoy, esos coches serían algo muy serio en un entierro de un pueblo como el nuestro. Si alguien de aquél tiempo me lee, estoy seguro que me dará la razón. Yo tengo visto llorar de un modo disimulado al Sr. ANUNCIO, en los entierros y funerales. Era un hombre muy sensible aunque tuviera que vivir de las Pompas Fúnebres, creo que completaba su nombre con "LA SOLEDAD" (?). Si no es asi, deseo que me perdonen mis paisanos. Porque no me gusta alterar los nombres después de tantos años. 

Ya dije que tenía una buena amistad con Paulino, hijo de Anuncio. Había una buena armonía entre los chicos de aquél tiempo. los hermanos Abuín, Antonio Paz Vicente, Antonio hijo de Teodosio el de la taberna, los Margalet, Manolo Salgado (Presidente) el citado Paulino Mouriño y yo, fundamos el SAN ROQUE. Club de Modestos de Vilagarcía. Camiseta blanca y pantalón negro y también fundamos otro equipo que se llamó IMPERIO, C.F. Camiseta con rayas azules y blancas. como las del Deportivo. Nuestro cuartel general estaba en el Bar Teodosio. La ropa deportiva corría a cargo de las hermanas Abuín y su madre en todo lo relacionado con lavado de ropa y plancha, sin costo alguno para los dos equipos. Esta gente ya no la hay ahora. Que Dios les pague todo cuánto hicieron por nosotros, que éramos niños entre 14 y 16 añitos. Tenían una gran paciencia soportarnos en su casa, como si aquéllo fuera "Planeta Azul".
 

Excuso decir, que el panorama que había en la casa de Anuncio, con aquéllas "gabardinas" nos causaba un gran respeto, como a cualquier niño. Pero en ésos tiempos las puertas de las casas estaban abiertas de par en par. Nadie era más que otro. Pero sobre todo, éramos una piña que nadie se beneficiaba. Hasta el amigo "O Subela", zapatero del barrio, arreglaba las botas de los jugadores, s¡n cobrar nada. Meu pobre! Era gente que merecía el Cielo.
 
Hubo aquí mismo, en 1942. un peluquero que tenía una pata de palo como aquéllas de las películas de piratas; cortaba el pelo por 0,50 pesetas cada corte de pelo. Le llamaban "El Patita". Y allí muy cerca, había otro que cobraba el doble, pero con las piernas perfectas, claro. Creo que se llamaba Santiago.(?)
 
                                                               "Teño un amor na montaña,
Pompas                                                    teño un amor montañeçe;
Fúnebres                                                  teño un amor na montaña
"LA SOLEDAD"                                         na ribeira teño treçe..."
                                                    
                                                  



  CARTA ABIERTA A MI ABUELO EDUARDO


¡Hola a todos/a! Me llamo Alejandro y soy nieto, el único, de Eduardo García. Tengo 15 años y estudio en la Compañía de María, aquí en Santiago, con buen aprovechamiento a nivel de notas. Tengo una hermana mayor que yo, que ya se inició en la Universidad el pasado año. Estudia una Carrera que le gusta mucho y espero que tenga futuro. Se llama PSICOLOGIA y entra en la Rama de Medicina. No pudo estudiar Medicina aquí en Santiago, por ese temor que tenemos muchas personas a todo lo relacionado con la sangre del paciente, por un exceso de sensibilidad. Lo lleva bien.
 
Ahora quiero dedicarle unas letras a mi abuelo. Resulta que no quería un ordenador y ahora no quiere salir de su lado. Desde que le hablaron del FAIADO DA MEMORIA se pasa las horas sentado frente a su ordenador y ahora ya no existen para él los partidos de fútbol, ni otros programas que eran de su interés, como la Fauna Marina o todo lo que está dando vueltas por allá arriba: la Astronomía. Después, apenas hay algo que merezca la pena para él. Y no me extraña, porque desde que la Tele se dejo invadir por tanta basura, no hay más que personas que sólo aspiran a hacerse muy ricos a costa de tanto parado que no sabe ver otra cosa. ¡Esa Televisión italiana que no hace más que "comerle el coco" a sus clientes! El Pantojo, su novia, su hijo y su madre. La Esteban. Un equipo lleno de gente profesional repleto de homosexuales, lesvianas y gente de mal vivir. Pero lo gracioso del caso es que  son los nuevos millonarios,  detrás de los políticos.  Y después, un grupo de colaboradores dispuestos
quitarle la piel a tiras, a la primera víctima de cada día. Gentes que se declaran con unos beneficios superiores a los ¡500 millones de pesetas! Resulta que la gente no gana ni para el pan nuestro de cada día y estos señores se llevan los cuartos en camiones! ¡Por favor! Y el Sr. Rato con todos sus socios. Hay semejante cantidad de  corruptos, que  van  a tener que  hacer cárceles  como  las  de  Marruecos.
Pero, siempre, devolviendo lo robado, primero. El yerno del Rey. Su hija (¿o no?) y todos...

Tengo que decir que mi abuelo se enfada cada vez que vamos a Vilagarcía. Nunca se encuentra a nadie de su "quinta". Piensa que quizá se marcharon  a una Residencia, o tal vez... ¡No lo digo! Es muy raro porque allí tenía muchos amigos, pero... El no se da cuenta que tiene 80 años y no es nada fácil llegar hasta dónde él llegó. Hay muchos que no llegan ni a cobrar la primera pensión, con 65 años. A ver si soy capaz de convencerlo. Pero quiero que vaya a su tierra, porque allí renace. Y esto es muy bueno  para cualquiera, pero para él, mucho mejor. Quiero  que sea feliz, porque se lo merece.
¡Ah!  Antes de   que me  olvide  tengo  que  decir  que se encuentra muy  feliz haciendo esos trabajos donde habla de un pasado que está muy lejos en el tiempo. Yo, que tengo 15 años, me parece mentira que mi abuelo tenga casi 81 "tacos". ¡Jesús, cuántos años vivió y no lo parece!. Desde 1932, cuenta... Dice mi abuelo que esos "piropos" que recibe a través de Internet, no los merece.  Dice que hay por ahí gente que vale mucho más y nadie sabe de él. Pero os da las gracias por acordarse de él con todo lo que tenéis que hacer, que es mucho.Para él es un placer y se divierte mucho hablando de su pueblo.
Y de sucesos que pasaron hace casi 70 años, que se dice muy pronto.


jueves, 10 de enero de 2013

O CAFE DE POYÁN


                                     O Café de POYÁN

Non toda-las personas mayores de 50 anos saben que alí donde últimamente estivo o Banco Hispano Americano foi un café-café. Non lle faltaba nada, porque hasta tiña un grupo de músicos que amenizaban aquelo á hora do café e finalizaba ás cinco da tarde, máis ou menos. Ás tres da tarde, eu  con 13 anos iba a buscar un café cortado con gotas de Anís del Mono para o meu xefe, que era o meu maestro de tipografía. Falo do ano 1945. Desde o Café POYÁN levaba o servicio con bandexa e todo, hasta a Imprenta J. Paz, que estaba no número 31 é o lada do calexón. Ou sexa que a Relojería Garrido estaba por diante e a imprenta por detrás. Bueno, pois, o POYÁN tiña outra sesión de música polas tardes. Quizá comenzaba ás 7,30 para rematar dúas horas máis tarde. Eran catro músicos,  ou  cinco, si tiñan cantante, que non sempre era o caso.

Non recordo o que tiña que pagar por aquélo, pero presinto que non era gran cousa. Este café era o centro de reunión de matrimonios e parexas que iban ó abrigo antes de acercarse ó cine das oito. En algunha época de crisis, todo aquelo se veu abaixo e foi ocupado o local pola Ferretería de Celestino Silva Ruiz, que foi socio de Sobrino en unha Ferretería da Calle da Marina, a 50 metros de Calicó.  Era unha Ferretería montada para servir a clientes da Banda do Mar (enténdase Pobra, Ribeira e pobos máis pequenos da nosa Ría). Daquela estaba o Muelle de Ferro enfrente da entrada ao Muelle. Chamábase a Ferretería SOBRINO & SILVA. Alí traballou un hirmán meu moitos anos. Hasta que a sociedad se desfixo e cada un se puxo no seu, ou sexa independizáronse os dous socios.

Pero o Café POYÁN era un café clásico de aqueles tempos. Moito xogo nas mesas, Pero non creo que o consumo fora como para tirar foguetes. Digo eu. Era un café-bar grande para un pueblo moi pequeno como antes era Vilagarcía. O Central creo que comenzou máis tarde e estaba mellor porque estaba no medio de tres cines. e estaba montado de outro xeito á vista. Non sei si daquela xa era propiedade de Ramón Barca. Non podría aseguralo. Barca se fixo co Parque Rosalía Castro, con pista de baile para verán e inverno. Tamén houbo bolera. Tiñan un bar moi bo. Esto é todo canto podo decir do Café POYAN, frente ó Banco de La Coruña. (Non sei o nome da calle, o sinto). Vou vello...Para terminar direi que naqueles cafés de antes había moito fume de tabaco. E alí nadie abría ás ventás. Por culpa do frío, claro. Esto no inverno, claro.

Cousas de Eduardo
                                                        


miércoles, 9 de enero de 2013


     Una Casa muy famosa en Vilagarcía: LA CASA CUADRADA

En un comentario leí algo relacionado con esta Casa tan original. No sé si todavía sigue en pie o fue pasto de la piqueta destructiva, que tanto trabajo tuvo en otros años no tan lejanos. La casa en sí era totalmente cuadrada y estaba a 100 metros del nuevo edificio social del Recreo Liceo. Conste que yo no estuve por esa zona desde hace 50/60 años. Siempre que pasé cerca fui en coche y así no consigue uno hacer un plano de situación.

Había hace muchos años un carrero que iba desde una casa que llamaban "La Restituta" hasta la misma puerta de la "Casa de la Dominga", que era el nombre de la propietaria de ese prostíbulo. No había mucho "ganado" por allí. Estuvieron amenazadas cuando se hizo el Concordato de la Santa Sede, que querían cerrarle "la tienda". Con una Dictadura que en España funcionaba muy bien, como tal, fueron "capeando el temporal" y, que yo sepa, todo quedó como estaba. Parece ser que con un Puerto de Mar como ése, no se puede cerrar un negocio como así. Y debe ser verdad, porque, que yo sepa, no se tocó ese tema por las autoridades de la Marina española. 

Pero había otra casa que también se daba ciertos servicios a los señores de la época. Pero era como una casa de tapadillo, que todos sabíamos cómo actuaban las personas que se movían por allí. Estaba cerca de la Casa de la Dominga. Y trataban de hacerle la competencia. La primera, estaba autorizada y la segunda la toleraban porque no había un delito importante para Doña Dominga. Esta, cobraba más que la otra y los servicios serían
mejores en la Cuadrada a nivel sanitario, etc. etc. Estas profesionales tenían que pasar un reconocimiento médico cada semana. Con el descubrimiento de la Penicilina, las enfermedades venéreas pasaron a segundo plano. Este antibiótico llegó a España después de terminar la II Guerra Mundial. Antes, los problemas sanitarios eran muy agudos, porque los afectados de enfermedades venéreas tenían que sufrir mucho con los remedios que se implantaban. Con la Penicilina llegada en 1947 (?) todo fue mejor, a pesar de que hubo gente que extraperlaba con este antibiótico, que se vendía fuera de la Farmacia. Como si se tratara de tabaco rubio a así... Hubo gente que hizo su Agosto, a costa del paciente.

No quiero pormenorizar acerca de precios y otros detalles relacionados con el Ramo. Podría poner cifras de aquél tiempo, pero piensen que yo tengo nietos y no deseo exponer aquí que poseo conocimientos que otros no ponen porque lo encuentran fuera de lugar.
Pero bien pensado, esta Casa forma parte de la vida misma. Y nadie puede negarse a reconocer que así empieza la vida de cada uno. Después vendrá el cura y lo arregla todo.

Cousas de Eduardo

Lacto Agrícola Rodríguez, S.A.L A R S A

Lacto Agrícola Rodríguez, S.A. LARSA

Esta se fundó en Vilagarcía de Arousa dos o tres años antes del año 1950. Todavía continuaban las cartillas de racionamiento en plena ebollición, hasta pasados los primeros años de esa década, porque se acabó hacia el año 1952... de triste recuerdo para todos los españoles en unos tiempos en que hasta el tabaco de picadura estaba racionado, como los artículos de alimentación. El pan, arroz, pastas (fideo, macarrones, aceite, chocolate, azúcar), etc., etc. Todo se vendía mediante la entrega de unos cupones que venían en una Libreta que tenían los consumidores y todo con un control extraordinario.

La empresa en sí, se dedicaba a la fabricacón de quesos, especialmente del tipo de Queso de Bola, exquisito en el aroma y sabor. Esta fábrica, ubicada en la zona de la carretera de Caldas de Reis y tenía su casa central, creo, en Monforte le Lemos. Yo era un chico que no pasaba de los 16 años de edad, pero conocí a los dueños de la fábrica; gente seria y formal que paraban en la zona próxima al Cuartel de la Guardia Civil, zona de San Roque. Me calló muy bien esta gente porque siempre coincidíamos en una Peluquería propiedad de unos amigos de la época. Se llamaba la peluquería de Manolo Carballo. Yo era íntimo de un hermano de mi tiempo. Ahora creo que LARSA tiene ciertas dificultades para seguir compitiendo, porque, desde que somos europeos la competencia está a la orden del día. Ahora vienen quesos de Alemania, Suiza, Holanda y otros países de la Unión Europea. Ignoro si LARSA se defiende como antes de entrar en Europa. Hace muchos añosque yo no sé nada de esto: Por eso dejo en el aire si está todavía donde estuvieron siempre. En la zona de Las Carolinas... Tenía una plantilla bastante adecuada a la situación laboral que se vivía en aquélla época. Estoy hablando de sucesos que vivimos hace unos 75 años y parece que fue ayer. Pero, ¡cuánta gente se lleva enterrada desde aquéllas fechas, incluyendo a los fundadores de LARSA.

Me da pena tratar de recordar todo esto, porque su recuerdo está cerca de los 75 años. Dios mío, ¿quién me lo iba a decir? Nos damos cuenta de que lo que escribimos forma parte de la Historia. Sin querer , todos formamos parte de la Historia de esa Ciudad donde hemos nacido, que se llama Vilagarcía de Arousa. No me agrada que le llamen "pueblo", porque ya traspasó la mayoría de edad, repito, para mí. Porque ignoro hoy por hoy, cuándo el pueblo deja de ser pueblo, para convertirse en ciudad. Para mí, con razón o sin ella le doy título de CIUDAD. Vale.
Mi ciudad, por encima de todo. La Fiesta del Agua, por San Roque... ¡Tela marinera! y todo lo que podemos sumar a esto, nos viene de perlas. El caso es que estamos siempre en el candelero. La misma gente se siente muy a gusto en nuestras calles, porque nosotros le cedemos el terreno que necesitan. Esta ciudad, si no la estropea la política, puede llegar lejos.
Por el bien de todos, desearía de todo corazón, que no retroceda en su camino. ¡Vamos, Vilagarcía!
Nada más, paisanos. Llegamos al 2013 y ojalá que podamos sumar otro dentro de un año.

Non sabedes o que costa chegar a cumplir 81 anos. Se me pon a pel de galiña cada vez que teño que poñer outro númaro, despóis do San Silvestre. Eu creo que son un pouco tozudo porque non quero marchar a vixilar a San Pedro. (Un cura me dixo que o meu camiño era o Norte, e o norte, na escola, é enriba). Digo eu...
"Si vas a San Benitiño,
non vayas ó de Paredes,
que é moito máis milagreiro,
que é moito máis milagreiro,
o San Benito de Lérez"... 
                                                                          
   Cousas de Eduardo                                                           
                                      

lunes, 7 de enero de 2013


             ¡Castañas!... ¡Castañas de Verín!

                               de Jesús "O Mentireiro"

  • Eran los años que van desde el final de la Guerra mundial, Agosto 1945,  que el buen Jesús (nunca supe porque le llamaban "O Mentireiro"), vendía las castañas a la puerta de los cines. El con su máquina asadora y las hermanas, otro tanto. Después juntarían la recaudación y... ¡A contar los cuartiños! Una de las hermanas vendía las castañas, pero cocidas, con mucho aroma a los anises que a mí, particularmente me encantaba.
  • Esta familia, se dedicaba también al sacrificio de corderos y similares, porque tenían un puesto (o dos) en la Plaza de Abastos de Vilagarcía. Vivían en el Barrio del Castro en una casa de dos pisos y bajo. La mejor que había por allí, por cierto. Creo que estaban todos solteros, los castañeiros, a pesar de que me parece que una casó con un funcionario de la Electra. Aquéllos inspectores que se dedicaban a olfatear las "trampas" que había en las casas para no pagar tanta luz. Era raro en aquéllos tiempos que no hubiera algo de esto. ¡Palabra!

  • En la casa donde yo viví, teníamos trampa, porque el inspector no tenía acceso a la vivienda en una casa con huerta toda cerrada. Teníamos perro y esto hacía lo posible para que te avisara de cualquier novedad. Por la mañana, se quitaba y durante la noche no consumíamos luz. Éramos como Bankia, pero en pequeño. Todo el mundo robaba, porque "aquéllo era negro". En fin, aclarado.".
  • Volviendo al negocio de la castaña, diré que era de muy buena calidad, como corresponde a la gente que la vendían. Siempre fueron caras, porque en aquél tiempo había poco dinero, pero mucha hambre. O sea que la clientela estaba en la entrada del cine Arosa, Fantasio y Cervantes. No había competencia. Todo era de la "Casa dos Mentireiros". El Cine Arosa fué el último en ser inaugurado y de los otros ya sabemos que eran cines de mucho prestigio. Buenas butacas y casi siempre perfumado de un modo que  ya  considerabas como tuyo, aquél aroma.
  • Con muy pocos años recuerdo haber ido al cine con mis padres. Era una película de Imperio Argentina, que en aquél tiempo tenía mucha aceptación. El sonido no era muy perfecto, pero ya sabemos que todo aquéllo eran "españoladas" en todos los términos. Era en el cine Fantasio y aquéllos colores de luces siempre me gustaron mucho, de chico y chico con barba. La última película que ví allí, se titulaba "Moby Dick", con Gregory Peck, hace unos 35 años ó más... Me gustó mucho. Y tengo ese recuerdo del Cine Fantasio, el último.
  •  
  • Del Cine Cervantes, recuerdo su magnífico "gallinero". Donde íbamos toda la pandilla. En el descanso, salíamos al Ambigut a fumar. Eramos chicos de 14/15 años y el presupuesto no daba para mucho más. Mi padre trabajaba en el Banco de La Coruña, pero no era Don Rodrigo Rato, ni Don Emilio Botín. Está claro. Pero desde "General" se veía muy bien. Hasta que empecé a salir con una chica, no fui a "Butaca". No podía llevar a la novia "arriba", ya me entienden, aquéllo no estaba bien visto y era normal que la gente pensara así.Y yo era muy formal.
  • Otro día hablaremos, otra vez, del Cine Cervantes. Hay mucho que decir. ¡Síiiiii!

    Cousas de Eduardo                                                                                           

  •  
  •  
  •  
  •  

  • domingo, 6 de enero de 2013

    EL MEJOR VIAJE EN TREN


                     EL MEJOR VIAJE EN TREN

    No sé cuantas personas habrá en Vilagarcía que hicieron el viaje a Santiago, con salida de la estación de Carril a las 6/7 horas de la mañana, con llegada a la Capital de Galicia entre las 9,30 a 10,00 horas. Estoy por asegurar que no hay nadie con vida. Yo tampoco lo hice, porque no llegué a Santiago. Me quedé en Esclavitud, porque iba a la fiesta del Rosario, que se celebra el primer Domingo de Octubre de cada año. Y conmigo, mis hermanos.

    Resulta que teníamos en Esclavitud un tío, hermano de mi padre. Ferroviario.  Había que llegar temprano y cumplíamos órdenes del anfitrión. Además de mi tío teníamos otros familiares que nos querían mucho. Deseo decir que para unos niños entre 7 a 10 años, aquéllo era como hablar con Dios...

                                        EL TREN DE VARELA

    El tren que se menciona en la primera parte de esta crónica era el famoso Tren de VARELA. Le llamaban así porque el maquinista tenía ese mismo apellido y era un hombre tan amable, que paraba el tren donde veía lecheras con sus cántaras de leche que iban a vender el líquido a Santiago. O sea, que el maquinista no tenía inconveniente en parar el tren para que las lecheras subieran al mismo y se sentaran hasta una próxima parada. Estos clientes estaban cerca de la via, entre Esclavitud y Santiago. Quizá el número de paradas "extra" eran seis + las estaciones inevitables. A esa hora, tampoco había mucha clientela que suviera al simpático Tren de VARELA. Por eso se calcula que el tiempo del viaje no baja de las dos horas y media aproximadamente. Y así todos los días hasta que un buen día se acuerda prescindir de este servicio. Las órdenes se hicieron casi siempre para que se cumplan y así desapareció el simpático tren, que paraba donde quería el cliente. Sobre todo en los cruces de caminos. Pero este hombre no fallaba nunca. Tanto da que fuera en verano o invierno. La máquina que tiraba de este tren es la misma que está delante de la Fundación "Camilo José Cela" que fué donada para Exposición. Y allí está desde que Don Camilo fue premiado con el Nobel de Literatura, hace más de 25 años... La máquina fue bautizada con el nombre de "SARITA", que corresponde a "Sar" (Río Sar) más el diminutivo. Nada tiene que ver con Sarita Montiel, por ejemplo. Fue la máquina de las lecheras que vendían en Santiago. En fin, como para hacerle un monumento al pobre de VARELA. Esto forma parte de la historia del Ferrocarril en España. Ojalá que alguien se apodere de esta idea y actúe. Lo celebraríamos todos aunque el maquinista ya no esté entre nosotros desde hace muchos años.

                                           "Pol-o mar abaixo vai,
                                            unha troita de pe;
                                            corre, corre, que a poidera coller,
                                            que a poidera pillar"...

    Cousas de Eduardo